Trong một thế giới mà tri thức, sáng tạo và công nghệ đang trở thành nguồn lực cốt lõi, sở hữu trí tuệ (SHTT) không chỉ là công cụ pháp lý bảo vệ ý tưởng, mà còn là “quyền lực mềm” âm thầm giúp một quốc gia, cộng đồng hay doanh nghiệp khẳng định uy tín, thu hút hợp tác và lan tỏa giá trị toàn cầu. Văn hoá SHTT chính là mảnh đất lành để sáng tạo nảy mầm, lớn lên và kết trái.

1. Văn hoá SHTT – Không chỉ là bảo vệ quyền lợi

Văn hoá SHTT không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ quyền của người sáng tạo. Nó tạo ra một không gian công bằng, nơi mỗi ý tưởng, mỗi tác phẩm, mỗi thương hiệu đều được trân trọng và có cơ hội phát triển. Khi quyền lợi được bảo đảm, người sáng tạo sẽ có thêm động lực cống hiến, xã hội sẽ được hưởng lợi từ những thành quả mới mẻ, giàu giá trị. Ngược lại, nếu ý tưởng bị đánh cắp, sản phẩm bị sao chép vô trách nhiệm, tri thức sẽ ngừng chảy, lửa sáng tạo sẽ tàn lụi.

2. Thực trạng và những rào cản

Đáng tiếc là ở nhiều nơi, SHTT vẫn chưa được coi trọng đúng mức:

• Thói quen tiêu dùng “càng rẻ càng tốt” đã vô tình tiếp tay cho hàng giả, hàng nhái tràn lan.
• Văn hoá “xài chùa” – tải lậu, dùng phần mềm crack, sao chép ý tưởng – bị xem như chuyện bình thường.
• E ngại thủ tục bảo hộ vì cho rằng phức tạp, tốn kém, trong khi thực chất đây là khoản đầu tư để ý tưởng lớn lên an toàn.

Khi thiếu văn hoá SHTT, niềm tin của cộng đồng bị xói mòn, doanh nghiệp ngần ngại đổi mới, và xã hội mất đi tốc độ trong hành trình trở thành nền kinh tế tri thức.

3. Xây dựng văn hoá SHTT – Từ nhận thức đến hành động

Để lan tỏa văn hoá SHTT, cần những nỗ lực đồng bộ từ Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng sáng tạo. Những sự kiện như “Văn hoá Sở hữu Trí tuệ – Tôn vinh sự sáng tạo” là dịp khơi dậy niềm tự hào sáng tạo, nâng cao ý thức tôn trọng quyền SHTT, đồng thời khuyến khích cộng đồng:

• Nói không với hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm bản quyền.
• Xây dựng thói quen tiêu dùng có trách nhiệm, lựa chọn hàng chính hãng và trân trọng giá trị tri thức.
• Tìm kiếm và chia sẻ các giải pháp thực tiễn, tháo gỡ rào cản đăng ký bảo hộ.
• Lan toả các câu chuyện thành công nhờ biết khai thác và bảo vệ SHTT đúng cách.

Mỗi ý tưởng sáng tạo giống như một cây xanh. Nếu ai cũng tuỳ tiện bẻ nhánh, hái quả, chẳng ai còn muốn gieo trồng và chăm sóc cây mới. Văn hoá SHTT chính là bức tường rào mềm, không ngăn cản sáng tạo mà bảo vệ nó khỏi những tác động xấu, để cây sáng tạo lớn mạnh, kết quả ngọt và mang lại lợi ích công bằng cho tất cả mọi người.

Xây dựng văn hoá SHTT không chỉ là trách nhiệm của chính phủ hay luật pháp, mà là ý thức của toàn xã hội. Đó là chìa khoá để giữ lửa đổi mới, để tri thức được nhân lên, lan tỏa, và làm giàu cho cộng đồng trong thời đại kinh tế tri thức.
CASIC TỔNG HỢP